Η αρχή και η εξέλιξη του σκι

Η χιονοδρομία (skiing) είναι από τις πιο δημοφιλείς ορεινές δραστηριότητες και ένα από τα πιο διαδεδομένα αθλήματα στον κόσμο.Πατρίδα της χιονοδρομίας είναι η Σκανδιναβία. Οι πρόδρομοι των σημερινών σκι ήταν πλατιά και χοντρά ξύλινα χιονοπέδιλα που ανακαλύφθηκαν στη Σουηδία και τη Φινλανδία, ενώ στη Νορβηγία βρέθηκε εγχάρακτη παράσταση χιονοδρόμων που χρονολογείται τουλάχιστον 2.000 χρόνια πριν. Χιονοδρομικές δραστηριότητες αναφέρονται και από τους Βίκινγκς του 10^ου & 11^ου αιώνα και στους Λάπωνες που συνήθιζαν να κυνηγούν χρησιμοποιώντας χιονοπέδιλα. 

Κείμενα & επιμέλεια: Ανδρέας Καλογερόπουλος –Αρχείο άρθρων Ανδρέα Καλογερόπουλου -FUN IN ACTION WINTER/Ιανουάριος 2004

Η αρχική χρήση των σκι ήταν ως μέσα μεταφοράς στις σκανδιναβικές χώρες, όμως χρησιμοποιήθηκαν αρκετά και για στρατιωτικούς σκοπούς καθώς προσέφεραν το πλεονέκτημα του αιφνιδιασμού.  Το 1200μ.Χ. στη μάχη του Όσλο, Νορβηγοί στρατιώτες πραγματοποίησαν αναγνωριστικές αποστολές, ενώ στρατιωτικές μονάδες χιονοδρόμων εμφανίστηκαν και στη Σουηδία το 1452μ.Χ.  Από τον 15^ο ως τον 17^οαιώνα χιονοδρόμοι χρησιμοποιήθηκαν σε πολεμικές επιχειρήσεις τόσο στις σκανδιναβικές χώρες όσο και στην Πολωνία, τη Ρωσία και τη Φινλανδία.

Οι πρώτοι αγώνες σκι

Ένας από τους πρώτους αγώνες σκι ήταν ο ανώμαλος δρόμος του Τρόμσε της Νορβηγίας το 1843. Οι πρώτοι μεγάλοι αγώνες άλματος πραγματοποιήθηκαν στο Όσλο το 1879, παρουσία του Νορβηγού Βασιλιά και 10.000 θεατών.

Το 1924 ιδρύθηκε η Διεθνής Ομοσπονδία του Σκι (Federation Internationale de Ski, FIS) και η χιονοδρομία έγινε Ολυμπιακό άθλημα. Πρώτος νικητής στους αγώνες του Chamonix o Νορβηγός Thorleif Haug με τρία μετάλλια. H FIS διοργάνωσε το πρώτο παγκόσμιο πρωτάθλημα το 1925, στο οποίο συμμετείχαν μόνο άνδρες αθλητές, ενώ από το 1931 κι έπειτα έγιναν δεκτές και οι γυναίκες.

Από το σκι ανώμαλου δρόμου στο αλπικό

Το μεγάλο άλμα για τη μετεξέλιξη του σκι και τη δημοτικότητα που θα γνώριζε στα μέσα του 20^ου αιώνα έγινε το 1896 από τον πατέρα του αλπικού σκι τον Αυστριακό Matthias Zdarsky που ανακάλυψε τη στροφή snowplough και μίκρυνε το μήκος των Νορβηγικών σκι σε 1,80. Επίσης, στερέωσε τη φτέρνα πάνω στο πέδιλο, βάζοντας κουμπώματα στην πίσω μεριά της δέστρας. Σαν αποτέλεσμα αυτών των αλλαγών ήταν η δυνατότητα κατάβασης πιο απότομων πλαγιών των Άλπεων.

Από το 1925 και μετά το σκι κερδίζει δημοτικότητα και εξελίσσεται συνεχώς σε επίπεδο τεχνικής και εξοπλισμού. Το 1932 ο Ελβετός Gerhard Mueller εγκαθιστά το πρώτο συρόμενο σκι λίφτ, χρησιμοποιώντας ένα σχοινί και μια μηχανή μοτοσυκλέτας. Στις ΗΠΑ o Jim Curran ανακαλύπτει το λίφτ με καρέκλα.

Το 1936 τα αγωνίσματα της κατάβασης και του σλάλομ περιλαμβάνονται στους Ολυμπιακούς αγώνες του Garmisch Partenkirchen. Στην κατάβαση κερδίζει ο Νορβηγός Birger Ruud και στο σλάλομ ο Γερμανός Franz Pfnuer.

To 1937 o Γάλλος Emile Allais κερδίζει τους αγώνες της FIS χρησιμοποιώντας τεχνική παράλληλου σκι. Δύο σχολές τεχνικής εμφανίζονται: η Αυστριακή σχολή με τη στροφή stem εναντιώνεται στη γαλλική σχολή με την παράλληλη στροφή.

Το 1939 ο Hannes Schneider φτάνει στις ΗΠΑ και αναλαμβάνει τη διεύθυνση της σχολής σκι στο Mt. Cranmore, μεταφέροντας εκεί την Αυστριακή τεχνική. Η έκφραση «λύγισε τα γόνατα» γίνεται κλισέ της εκπαίδευσης στο σκι.

Την ίδια χρονιά ο Hjalmar Hvam ανακαλύπτει τις δέστρες με απελευθέρωση της μπότας.

Το 1950 ο μηχανικός αεροσκαφών Howard Head κατασκευάζει πέδιλα του σκι από συνδυασμό ξύλου, πλαστικού και επίστρωση αλουμινίου χωρίς τα υλικά να διαχωρίζονται.

Το 1973 τα πρώτα σνόουμπορντ κατασκευάζονται στην Αμερική από τον Jake Burton και τον Sims.

H ιστορία του σκι στην Ελλάδα μέχρι την ίδρυση της Ελληνικής Ομοσπονδίας Χιονοδρομίας

• 1896 : Ο Κώστας Ελευθερουδάκης φέρνει από το εξωτερικό το πρώτο ζευγάρι σκι, το οποίο βρίσκεται σήμερα στο καταφύγιο «Μπάφι» του ΕΟΣ Αθηνών στην Πάρνηθα.
• 1904: Πρώτη χρησιμοποίηση σκι, από τον Κώστα Ελευθερουδάκη και τους βασιλόπαιδες Αλέξανδρo και Γεώργιο Β’ στο Τατόι.
• 1906 :  Ο Κώστας Ελευθερουδάκης κάνει με σκι την διαδρομή Κολωνάκι-Κανάρη-Ακαδημίας-Πανεπιστημίου-Χαυτεία, όταν στην Αθήνα είχε ρίξει χιόνι 40-50 πόντους.
• 1914 :Ο Κώστας Ελευθερουδάκης κάνει διαδρομές με σκι στην Πάρνηθα γύρω από το Σανατόριο (το παλιό) που μόλις είχε γίνει.
• 1929 :  10 Μαρτίου. Οι πρώτες στην Αττική (και ίσως στην Ελλάδα) χιονοδρομικές εκδηλώσεις (ασκήσεις) στο Παλιοχώρι της Πάρνηθας από τους Νίκο Τσόρη, Ηλία Νικόπουλο, Κώστα Νάτση και Τόνι Βόλφ με το μοναδικό ζευγάρι σκι του Ν. Τσόρη που είχε  φέρει από το εξωτερικό.
• 1930 :   20 Φεβρουαρίου. Ιδρύεται ο Ελληνικός Ορειβατικός Σύνδεσμος από 20 αντιπροσώπους του Ορειβατικού Συνδέσμου Αθηνών και 10 αντιπροσώπους του Ορειβατικού Συνδέσμου Πατρών, με έδρα την Αθήνα (στην συνέχεια έγινε Ελληνική Ομοσπονδία Ορειβασίας Χιονοδρομίας Ε.Ο.Χ.Ο., Ελληνική Ομοσπονδία Ορειβατικών Συλλόγων και την 19/6/1996 πήρε την σημερινή ονομασία Ελληνική Ομοσπονδία
• Ορειβασίας  Αναρρίχησης Ε.Ο.Ο.Α.)
• 23 Φεβρουαρίου. Χιονοδρομικές εκδηλώσεις στο Παλιοχώρι της Πάρνηθας από τους δύο Προέδρους των Ορειβατικών Σωματείων Νίκο Τσόρη (Αθήνα) και Ανδρέα Οικονομόπουλο (Πάτρα) με 4 μέλη του Ορειβατικού Συνδέσμου Αθηνών Ηλία Νικόπουλο, Κώστα Νάτση, Άρη Ιωαννίδη και Πλάτωνα Ταβλαρίδη.
• 1931 :   21-25 Φεβρουαρίου. Πρώτη ομαδική χρησιμοποίηση σκι (18 μέλη του Ε.Ο.Σ – Τμήμα Αθηνών) σε μεγάλο βουνό και συγκεκριμένα στον Παρνασσό με ανάβαση στον Γεροντόβραχο.
• 1932 :   31 Ιανουαρίου. Πρώτοι αγώνες χιονοδρομίας στην Ελλάδα: Α’ τοπικό πρωτάθλημα Αθηνών που ήταν και προκριματικός των πανελληνίων αγώνων (διαδρομή 1,5 χλμ. Αγ. Τριάδα- Παλιοχώρι- Αγ. Τριάδα.
• 6 Μαρτίου. 1^Ο πανελλήνιο πρωτάθλημα χιονοδρομίας στην Πάρνηθα (Αγ. Τριάδα-    Κανταλίδι – Αγ. Τριάδα. Σημ. το πανελλήνιο πρωτάθλημα χιονοδρομίας συνεχίζεται κάθε χρόνο μέχρι το 1940 με την συμμετοχή όλο και περισσότερων αθλητών. Λόγω της γερμανικής κατοχής αλλά και του εμφυλίου αργότερα, το πανελλήνιο πρωτάθλημα διακόπηκε για να αρχίσει και πάλι το 1950.
• 1^οτοπικό πρωτάθλημα χιονοδρομίας Πατρών στο Παναχαϊκό (διαδρομές 3,5 και 1,5 χλμ. στο Πρασούδι).
• Συστήνονται Όμιλοι Χιονοδρόμων στα Τμήματα του Ε.Ο.Σ και υπάγονται στην Ένωση Ομίλων Χιονοδρόμων του Ε.Ο.Σ.
• 1933 : 3 Φεβρουαρίου. Εγκρίνονται από την Γενική Συνέλευση των Τμημάτων μελών του Ε.Ο.Σ. οι πρώτοι Κανονισμοί Αγώνων Χιονοδρομίας.
• 4-12 Φεβρουαρίου. Πρώτη μεγάλη διάσχιση με σκι του Παναχαϊκού, Κλωκού, Χελμού, Σαραντάπηχου και Ζήριας.
• 23 Δεκεμβρίου- 7 Ιανουαρίου 1934. Διοργανώνεται από την Κ.Ε. του Ε.Ο.Σ. εκπαιδευτική χιονοδρομική εκδρομή – σχολή χιονοδρομίας στο Βόρα (Καϊμακτσαλάν), με προπονητή τον Όττο Σίμιτσεκ.
• 1935 :  Ιανουάριος. Τίθεται σε ισχύ ο Κανονισμός της Ένωσης Ομίλων Χιονοδρόμων του Ε.Ο.Σ., πανελληνίων και περιφερειακών αγώνων πρωταθλήματος χιονοδρομίας από 28 άρθρα.
• 1936 :  6-16 Φεβρουαρίου. Συμμετοχή στους IV Ολυμπιακούς Αγώνες στο Garmisch Partenkirchen της Γερμανίας. Εκπρόσωπος  της Ελλάδας ήταν ο Γεώργιος Α. Αβέρωφ (Πρόεδρος του Ε.Ο.Σ –Τμ. Αθηνών). Συμμετέχει ο αθλητής Δημήτρης Νεγρεπόντης (κάτοικος Ελβετίας) σε αγωνίσματα καταβάσεων και δρόμων αντοχής. Καθιερώθηκαν για πρώτη φορά τα αλπικά αγωνίσματα.
• 11-14 Φεβρουαρίου. Στο XIV Συνέδριο της F.I.S (Federation Internationale du Ski) που  έγινε κατά την διάρκεια των Ολυμπιακών Αγώνων, έγινε δεκτή η αίτηση εγγραφής του Ε.Ο.Σ. στην F.I.S.
• 21 Φεβρουαρίου. Συμμετοχή με δύο αθλητές (Νεγρεπόντης-Εμπειρίκος) στους ΧΙΙΙ διεθνείς αγώνες χιονοδρομίας στο Innsbruk.
• Καθιερώνονται από την Ένωση Ομίλων Χιονοδρόμων του Ε.Ο.Σ τα πρωταθλήματα βουνών με την τέλεση τα Χριστούγεννα του 1^ου πρωταθλήματος Βερμίου.
• 1937 : 15 Μαρτίου. Οι Κώστας Αλεξόπουλος, Κ. Νάτσης και Π. Πανώριος έκαναν με σκι την κατάβαση της Βελίτσας στον Παρνασσό.
• Νοέμβριος. Διοργανώνεται στην Αθήνα από τον Ε.Ο.Σ. σχολή κριτών αγώνων χιονοδρομίας.
• 1938 :  9 Ιανουαρίου. Διεξάγεται το Α’ πρωτάθλημα Παρνασσού.
• Πανελλήνια σχολή χιονοδρομίας του Ε.Ο.Σ στην Ζήρια και στο Βέρμιο.
• 26 Μαρτίου. Διεξάγεται το Α’ πρωτάθλημα Ζήριας.
• 1939 :  9 Απριλίου. Διεξάγεται το πρώτο πρωτάθλημα Ολύμπου.
• 1940:   Δεκέμβριος. Αναλαμβάνει τη διοίκηση και οργάνωση του νεοσυσταθέντος Τάγματος Χιονοδρόμων το μέλος του Ε.Ο.Σ – Τμ. Αθηνών Ταγματάρχης Ιωάννης Παπαρρόδου.
• 1941:   Ιανουάριος. Λειτουργεί στο Μέτσοβο κέντρο εκπαίδευσης χιονοδρόμων που στην πλειοψηφία τους ήταν μέλη τμημάτων του Ε.Ο.Σ., αλλά και των φυσιολατρικών σωματείων Υπαίθριος Ζωή, Παν και Όμιλος Φυσιολατρών.
• Φεβρουάριος. Το τάγμα χιονοδρόμων φεύγει για Κορυτσά στο μέτωπο της Κάμιας, ενώ ταυτόχρονα διοργανώνει σχολή εκπαίδευσης χιονοδρόμων στη Μοσχόπολη.
• 1945 :  19 Δεκεμβρίου. Εγκρίνεται ο Κανονισμός Λειτουργίας Σχολών Χιονοδρόμων.
• 22 Δεκεμβρίου-6 Ιανουαρίου 1946. Πανελλήνια σχολή χιονοδρομίας του Ε.Ο.Σ. στη Ζήρια  με 100 συμμετέχοντες.
• 1946:   22 Δεκεμβρίου – 9 Ιανουαρίου 1947. Πανελλήνια σχολή χιονοδρομίας του Ε.Ο.Σ. στη Ζήρια.
• 1947:   23-24 Μαρτίου. Διοργανώνονται στη Ζήρια αγώνες μεταξύ αθλητών των Ομίλων Χιονοδρόμων (Αθηνών-Βόλου-Θεσσαλονίκης).
• 1948 :  30 Ιανουαρίου – 8 Φεβρουαρίου. Συμμετοχή στους V Oλυμπιακούς Αγώνες στο Saint Moritz της Ελβετίας. Συμμετείχε συμβολικά ο αθλητής Φώτης Μαυριπλής (κάτοικος Αυστρίας) στο αγώνισμα ελεύθερης κατάβασης.
• 1951:  4-5 Μαρτίου. Διεξάγονται από τον Στρατό οι Α’ χιονοδρομικοί αγώνες «παπαρρόδεια» στο Βέρμιο.
• 24-25 Μαρτίου. Λειτουργεί για πρώτη φορά στην Ελλάδα σκι λίφτ στην Πάρνηθα του Ε.Ο.Σ. Αθηνών.
• 1952 : 7 Φεβρουαρίου. Εγκαίνια του χιονοδρομικού περιπτέρου του Ε.Ο.Σ. θεσσαλονίκης στο Βέρμιο.
• 14-25 Φεβρουαρίου. Συμμετοχή στους VI Χειμερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες στο Όσλο. Για πρώτη φορά η Ελλάδα συμμετέχει με ομάδα αθλητών.
• 15 Δεκεμβρίου. Έκτακτη Γενική Συνέλευση και τροποποίηση άρθρων του Καταστατικού και ψήφιση του νέου Οργανισμού της Ενώσεως Ομίλων Χιονοδρόμων. Η νέα πλήρης ονομασία της Ομοσπονδίας είναι: Ελληνικός Ορειβατικός Σύνδεσμος – Εθνική Ομοσπονδία Ορειβασίας και Χιονοδρομίας.
• 1954 : Ιανουάριος. Τίθεται σε ισχύ ο νέος Κανονισμός Αγώνων Χιονοδρομίας.
• 14-15 Μαρτίου. Διοργάνωση διεθνών αγώνων χιονοδρομίας στη Ζήρια.
• 1956 : Ιανουάριος. Έναρξη λειτουργίας του χιονοδρομικού κέντρου στο Βέρμιο (Σέλι).
• 26 Ιανουαρίου – 5 Φεβρουαρίου. Συμμετοχή στους VII Ολυμπιακούς Αγώνες στην Cortina d’ Ampezzo της  Ιταλίας.
• 1961 : 29 Ιανουαρίου. Εγκαίνια του Κέντρου Εκπαίδευσης Χιονοδρόμων των Δυνάμεων Καταδρομών στις Βρυσοπούλες Ολύμπου.
• 1962 : 11-18 Φεβρουαρίου. Συμμετοχή στο παγκόσμιο χιονοδρομικό πρωτάθλημα της F.I.S. στο Chamonix με 5  αθλητές.
• 1965 : Χιονοδρομικού αγώνες με την ονομασία «Κύπελλο Βουνού», διοργανώνονται στο Βέρμιο, στο Μαίναλο, στο Μέτσοβο, στον Τυμφρηστό και στον Παρνασσό.
• 1967:  23-26 Φεβρουαρίου. Διοργανώνονται διεθνείς χιονοδρομικοί αγώνες στο Πήλιο.
• 1968:  Συμμετοχή στους Χ Ολυμπιακούς αγώνες.
• 1970 :  Συμμετοχή στο παγκόσμιο πρωτάθλημα χιονοδρομίας στην Val Gardena της Ιταλίας και Vysoke Tatry της Τσεχοσλοβακίας.
• 1972 : 3-10 Φεβρουαρίου. Συμμετοχή στους ΧΙ Χειμερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες στο Sapporo της Ιαπωνίας.
• 1973:  Απρίλιος. Λειτουργία του χιονοδρομικού κέντρου στην Φτερόλακα του Παρνασσού (σε συνεργασία με το Αλουμίνιον της Ελλάδας). Συνεχίζεται η ίδρυση νέων χιονοδρομικών Συλλόγων σε όλη την Ελλάδα, καθώς και η συμμετοχή της Ελλάδας σε διεθνείς αγώνες.
• 1976:  24 Ιανουαρίου.  Εγκαίνια του χιονοδρομικού κέντρου στο Μαίναλο
• Συμμετοχή στους ΧΙΙ Χειμερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες στο Innsbruk της Αυστρίας.
• 1977 : 25 Ιουνίου. Εγκρίνεται από το Πρωτοδικείο Αθηνών η μετονομασία του Ε.Ο.Σ σε Ελληνική Ομοσπονδία Χιονοδρομίας και Ορειβασίας (Ε.Ο.Χ.Ο).  Πολλοί Σύλλογοι μετονομάζονται σε Χιονοδρομικούς –Ορειβατικούς.
• Σχολές χιονοδρομίας της Ε.Ο.Χ.Ο για προπονητές δρόμων αντοχής στον Παρνασσό και στο  Βελούχι.
• 1980 : Συμμετοχή στους Χειμερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες στην Lake Placid στις ΗΠΑ.
• 1982:  31 Oκτωβρίου. Ιδρύεται η Ελληνική Ομοσπονδία Χιονοδρομίας (Ε.Ο.Χ.) από 12 Σωματεία της Ε.Ο.Χ.Ο. 1983 : 22 Ιουνίου. Η Ε.Ο.Χ. με έγγραφο της Γ.Γ.Α. αναλαμβάνει τη διεξαγωγή των αγώνων χιονοδρομίας.

Πηγές:  Οδηγός Ε.Ο.Ο.Α – Νίκου Νέζη/ Τα ελληνικά βουνά -Άθληση & ψυχαγωγία-ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ